lug-bg: BG-FAQ?
- Subject: lug-bg: BG-FAQ?
- From: anton@xxxxxxxxxxxxxxxx ( )
- Date: Sat, 28 Apr 2001 19:41:20 +0300
Çäðàâåéòå,
Àêî ñå íàìåðè æåëàåù äà ãî ïîääúðæà ùå å äîáðå äà ñè èìàìå FAQ çà
êèðèëèçàöèÿòà. Ùå òðÿáâà ñàìî äà ñå èçìèñëÿò âúïðîñè è äà ñå îòêðèâà
êúäå èìà îñòàðÿëà èíôîðìàöèÿ. Îòãîâîðèòå ìîæå äà ñå äàâàò èëè îò ìåíå,
èëè àêî ñà ïî-òðóäíè -- êîëåêòèâíî â òîçè ñïúñúê.
Ïðàùàì ïðåäâàðèòåëåí âàðèàíò íà òîâà FAQ. Àêî íÿêîé ãî ïîåìå -- äîáðå, à
èíà÷å ùå ñè îñòàíå â òîçè âèä.
====================================
ÇÀ ÊÎÄÈÐÀÍÈßÒÀ ÎÁÙÎ
====================================
Êàêâî å êîäèðàíå?
Êîìïþòðèòå ìîãàò äà ðàáîòÿò íåïîñðåäñòâåíî ñàìî ñ ÷èñëà, ñèìâîëèòå
ñúùî ñå êîäèðàò ñ ïîìîùòà íà ÷èñëà. Ñèñòåìàòà, ïî êîÿòî íà äàäåí
ñèìâîë ñå ñúïîñòàâÿ ÷èñëî ñå íàðè÷à êîäèðàíå. Åäíî èçâåñòíî êîäèðàíå
çà êèðèëèöà å CP1251.
------------------------------------
Êàêâî çíà÷è "÷ÅÒÏÑÔÎÏ ÒÕÓËÉ ÔÅËÓÔ"?
Êàêòî êàçàõìå, âñåêè ñèìâîë â äàäåí òåêñò å êîäèðàí ïîñðåäñòâîì íÿêîå
÷èñëî. Íî çà äà âèäèòå äàäåí òåêñò, êîìïþòúðúò ïðàâè âñúùíîñò
îáðàòíîòî ïðåîáðàçóâàíèå -- ïðåâðúùà ÷èñëàòà âúâ âèäèìè ñèìâîëè íà
åêðàíà èëè íà õàðòèÿ. È àêî ïðè òîâà êîìïþòúðúð èçïîëçâà êîäèðàíå
ðàçëè÷íî îò êîäèðàíåòî íà òåêñòà, ðàçáèðà ñå ùå âèäèòå áåçñìèñëèöà.
Íàïðèìåð àêî çà íàïèñâàíåòî íà òåêñòà "Âåðîÿòíî ðóñêè òåêñò" å
èçïîëçâàíî êîäèðàíåòî KOI8-R, íî ïðè èçîáðàçÿâàíå íà åêðàíà ñå
èçïîëçâà íå KOI8-R, à CP1251, òî ùå ñå âèäè "÷ÅÒÏÑÔÎÏ ÒÕÓËÉ ÔÅËÓÔ".
------------------------------------
Àìè "²ÕàÞïâÝÞ áàêÑáÚØ âÕÚáâ" êàêâî çíà÷è?
Àêî òåêñòúò "Âåðîÿòíî ñðúáñêè òåêñò" ñå íàïèøå ñ ISO 8859-5, à ïðè
èçîáðàçÿâàíåòî ìó ñå èçïîëçâà CP1251, òî ùå ñå âèäè "²ÕàÞïâÝÞ áàêÑáÚØ
âÕÚáâ".
------------------------------------
Çàùî âúçíèêâàò òåçè ïðîáëåìè ñ êîäèðàíèÿòà?
Çàùîòî êèðèëèöàòà å àçáóêàòà ñ íàé-ìíîãî êîäèðàíèÿ. ;-)
Çà ëàòèíèöà õîðàòà íà çàïàä çíàÿò, ÷å òðÿáâà äà èçïîëçâàò ISO 8859-1,
à íå íàïðèìåð CP1252. Ïîòðåáèòåëèòå íà êèðèëèöàòà îáà÷å ðåøèëè äà íå
ñëåäâàò ñòàíäàðòèòå. Íàé-íàïðåä ðóñíàöèòå ïî÷íàõà äà èçïîëçâàò KOI8-R
âìåñòî ISO 8859-5, ñëåä òîâà íèå ïî÷íàõìå äà èçïîëçâàìå CP1251, ñëåä
òîâà ïàê ðóñíàöèòå ðåøèõà äà ïîïðàâÿò KOI8-R (êîåòî å äîñòà êàëïàâî
íàïðàâåíî êîäèðàíå -- îñâåí áóêâèòå, äðóãî íÿìà) è òàêà ñå ïîÿâèõà íàä
äåñåò âàðèàíòà íà KOI. Ñàìî â Þãîñëàâèÿ è Ìàêåäîíèÿ èçïîëçâàò
ñòàíäàðòíîòî êîäèðàíå çà êèðèëèöà ïðè Þíèêñ: ISO 8859-5.
Âñè÷êî â ïðåäíèÿ àáçàö ñå îòíàñÿ ñàìî äî Þíèêñ ñðåäèòå.  ÄÎÑ
ñòàíäàðòíî êîäèðàíå ó íàñ å ÌÈÊ, â Ðóñèÿ è Áåëàðóñ CP866, â Þãîñëàâèÿ
è Ìàêåäîíèÿ CP855, â Óêðàèíà ruscyr. Â îïåðàöèîííèòå ñèñòåìè íà Apple
çà êîäèðàíå íà êèðèëèöàòà ñå èçïîëçâà êîäèðàíåòî MacCyr, íî ñïåöèàëíî
çà Óêðàèíà èìà äðóãî êîäèðàíå -- MacUkr. À Ïðàâåö-82 çà êîäèðàíå íà
êèðèëèöàòà èçïîëçâà ÊÎÈ-7.
------------------------------------
Êàêâî å Óíèêîä?
"Óíèâåðñàëíî êîäèðàíå". Íàðå÷åíî å òàêà, çàùîòî ïðåäëàãà êîäèðàíå çà
âñè÷êè ñèìâîëè, êîèòî ðåàëíî ñå èçïîëçâàò. Íàïðèìåð òîâà å
åäèíñòâåíîòî ñòàíäàðòíî êîäèðàíå, êîåòî âêëþ÷âà âàæíàòà çà íàñ áóêâà
"è ñ óäàðåíèå". Î÷àêâà ñå Óíèêîä äà ðåøè ïðîáëåìa ñ ìíîãîòî êîäèðàíèÿ
çà êèðèëèöà.
------------------------------------
Êàêâî êîäèðàíå èçïîëçâà MS Windows çà êèðèëèöàòà?
Ïðè âåðñèè îò 2.03 äî 3.11 (âêëþ÷èòåëíî) çà êîäèðàíå íà êèðèëèöàòà ñå
èçïîëçâà CP1251. Âåðñèèòå ñëåä Windows 95 èçïîëçâàò ïðåäèìíî Óíèêîä.
Ðàçáèðà ñå ñòàðèòå ïðîãðàìè, êîèòî ñà ïðåäíàçíà÷åíè çà âåðñèè íà
Windows äî 3.11 ùå èçïîëçâàò CP1251, à íå Óíèêîä è òîâà å ïðè÷èíàòà,
ïîðàäè êîÿòî ÷åñòî èìà ïðîáëåì ïðè ÷åòåíå íà êèðèëèöàòà â òåêñò, ïèñàí
íà MS Word for Windows âåðñèè 2.0 è 6.0.
------------------------------------
Ìîãà ëè äà èçïîëçâàì Óíèêîä è àç?
Çàñåãà ïîääúðæàíåòî íà Óíèêîä îò ðàáîòíèòå ñðåäè íà Ëèíóêñ íå å äîáðî,
íî çà ðåøàâàíåòî íà òîçè ïðîáëåì ñå ðàáîòè àêòèâíî. Î÷àêâàì êúì
íà÷àëîòî íà 2002 ã. äà ñòàíå âúçìîæåí ïðåõîäúò îò CP1251 êúì Óíèêîä.
------------------------------------
Êàêâî êîäèðàíå òîãàâà äà èçïîëçâàì?
Âúïðåêè, ÷å íîâèòå âåðñèè íà MS Windows èçïîëçâàò Óíèêîä, òå óìåÿò äà
ðàáîòÿò è ñ CP1251, ïðè òîâà òàêà, ÷å ïðåâîäúò CP1251->Óíèêîä äà ñòàâà
íåâèäèìî çà ïîòðåáèòåëÿ. Çàòîâà CP1251 èçãëåæäà äîñòà óäà÷åí èçáîð.
------------------------------------
Ìîæå ëè äà èçïîëçâàì ÌÈÊ? Èñêàì ñúâìåñòèìîñò ñ ÄÎÑ, à íå ñ Windows
Íà òåêñòîâàòà êîíçîëà ÌÈÊ ìîæå äà ñå èçïîëçâà ïî ñúùèÿ íà÷èí, êàêòî è
CP1251. Ïî-ñëîæåí å îáà÷å âúïðîñúò çà X Window. Çà êîäèðàíå íà
ìàëêèòå êèðèëñêè áóêâè ïðè ÌÈÊ ñå èçïîëçâàò ÷èñëàòà îò 128 äî 159, íî
ïðè X Window, âåðñèè 3.x.x òîâà ñà óïðàâëÿâàùè ñèìâîëè è íå ìîæå äà ñå
èçïîëçâàò. Ïðè X Window 4.x.x ïî ïðèíöèï ÌÈÊ ìîæå äà ñå èçïîëçâà, íî
íå â xterm, çàùîòî çà xterm (è äðóãèòå òåðìèíàëíè ïðîãðàìè) òåçè ÷èñëà
ïðîäúëæàâàò äà ñà óïðàâëÿâàùè êîäîâå.
====================================
CP1251 è ÃÍÓ/Ëèíóêñ
====================================
Êàêâè êîäèðàíèÿ ìîæå äà ñå èçïîëçâàò íà òåêñòîâàòà êîíçîëà?
Òåêñòîâàòà êîíçîëà íà Ëèíóêñ ìîæå äà ñå íàñòðîè çà ðàáîòà ñ êîå äà å
8-áèòîâî êîäèðàíå (â ÷àñòíîñò CP1251). Íà òåêñòîâàòà êîíçîëà ìîæå äà
ñå ðàáîòè äîðè ñ Óíèêîä.
------------------------------------
Êàêâè êîäèðàíèÿ ïîääúðæàò êîíçîëíèòå ïðîãðàìè?
Ïîâå÷åòî ïðîãðàìè ìîãàò äà ðàáîòÿò ñ êîå äà å 8-áèòîâî êîäèðàíå, íî íå
ìîãàò äà ðàáîòÿò ñ Óíèêîä.
Ïðîãðàìè êàòî links è lynx ïîääúðæàò îãðàíè÷åí (íî äîñòàòú÷åí) áðîé
êîäèðàíèÿ çà êèðèëèöà (ÌÈÊ íå ñå ïîääúðæà).
Ïðîãðàìàòà mutt ïîääúðæà âñè÷êè êîäèðàíèÿ, êîèòî ñå ïîääúðæàò îò
ïðîåêòà GNU.
------------------------------------
Çàùî íå ìîãà äà ïèøà íà êèðèëèöà? (â bash)
Òðÿáâà äà ñè íàïðàâèòå ôàéë ~/.inputrc ñúñ ñëåäíîòî ñäúðæàíèå:
et meta-flag on
set convert-meta off
set output-meta on
------------------------------------
Êîè êîäèðàíèÿ ïîääúðæà ïðîåêòà GNU?
Ïî ïðèíöèï âñè÷êè íåîáõîäèìè 8-áèòîâè êîäèðàíèÿ è íÿêîè íå 8-áèòîâè.
Òî÷íèÿò îòãîâîð å, ÷å ñå ïîääúðæàò êîäèðàíèÿòà, çà êîèòî èìà ñúîòâåòåí
ôàéë â äèðåêòîðèÿòà /usr/share/i18n/charmaps. Åäíî îò òÿõ å CP1251,
íî íå å ïðîáëåì äà ñè èçìèñëèòå ñâîå êîäèðàíå è äà äîáàâèòå ôàéë çà
íåãî â òàçè äèðåêòîðèÿ.
------------------------------------
Êîè êîäèðàíèÿ ïîääúðæà gettext?
Âæ. ïðåäíèÿ âúïðîñ.
Âñúùíîñò íà ïî-ñòàðèòå âåðñèè íà gettext èì áå âñå åäíî êîå å
êîäèðàíåòî. Ïî-íîâèòå îáà÷å óìåÿò äà ïðåêîäèðàò. Ïðåâîäà÷èòå íà
WindowMaker íàïðèìåð èçïîëçâàò CP1251. Âèå ìîæå îáà÷å äà íàñòðîèòå
ñèñòåìàòà ñè çà ðàáîòà ñ êîå äà å êèðèëñêî êîäèðàíå (âêë. Óíèêîä) è
òîãàâà gettext ùå èìà ãðèæàòà äà ïðåêîäèðà ñúîáùåíèÿòà íà WindowMaker
îò CP1251 â êîäèðàíåòî, êîåòî Âèå èçïîëçâàòå. Ìàêåäîíñêèòå ïðåâîäà÷è
èçïîëçâàò ISO 8859-5, à ðóñêèòå KOI8-R, íî áëàãîäàðåíèå âúçìîæíîñòèòå
íà gettext äà ïðåêîäèðà, íèå ìîæåì äà èçïîëçâàìå òåõíèòå ïðåâîäè,
âúïðåêè, ÷å íå èçïîëçâàìå è òåõíèòå êîäèðàíèÿ.
------------------------------------
Çà êàêâî ñëóæàò ìîäóëè íà Ëèíóêñ êàòî nls_iso8859-5 è nls_cp866?
Òàêèâà ìîäóëè ñà íåîáõîäèìè ñàìî àêî ìîíòèðàòå ôàéëîâà ñèñòåìà îò òèï
msdos èëè vfat è ñ òÿõ ìîæå äà ñå âèæäà êèðèëèöàòà â èìåíàòà íà
ôàéëîâåòå îò òàêèâà ôàéëîâè ñèñòåìè.
Êàêòî âå÷å áå êàçàíî, Windows 95 à çíà÷è è ôàéëîâàòà ñèñòåìà vfat
èçïîëçâàò Óíèêîä. Ïîä Ëèíóêñ îáà÷å îáèêíîâåíî íå ñå èçïîëçâà Óíèêîä è
çà òîâà å íåîáõîäèì ìîäóë îò âèäà nls_iso8859-5 -- òîé êàçâà íà Ëèíóêñ
êàê äà ïðåêîäèðà îò Óíèêîä â ISO 8859-5, ò.å. èçïîëçâàíîòî îò Âàñ
êîäèðàíå.
ÄÎÑ è ôàéëîâàòà ñèñòåìà msdos íå èçïîëçâàò Óíèêîä, à íÿêîå 8-áèòîâî
êîäèðàíå. Çàòîâà ïúê ñà íóæíè ìîäóëèòå îò âèäà nls_cp866 -- òå êàçâàò
êàê äà ïðåêîäèðà îò ÄÎÑ-îâñêîòî êîäèðàíå CP866 â Óíèêîä, à ïîñëå
nls_iso8859-5 ùå êàæå êàê äà ñå ïðåêîäèðà îò Óíèêîä â ISO 8859-5.
Íàïðèìåð âúâ ôàéëà /etc/fstab ìîæå äà ñëîæèòå ðåä îò âèäà
/dev/fd0 /floppy vfat noauto,user,sync,quiet,umask=077,noexec,codepage=mik,iocharset=cp1251
------------------------------------
Äà, íî çàùî íÿìà ìîäóëè nls_cp1251 è nls_mik?
Çàùîòî íèêîé íå ãè å íàïðàâèë è èçïðàòèë íà Ëèíóñ Òîðâàëäñ. Âñúùíîñò
ðóñíàöè ñà ñå ïîãðèæèëè Ëèíóêñ âåðñèÿ 2.4 äà ïîääúðæà CP1251, íî çà
ÌÈÊ ñàìè ùå òðÿáâà äà ñå ïîãðèæèì. Òàêà ÷å ðåäúò îò ïðåäíèÿ ðàçäåë ñå
îòëàãà çà íåîïðåäåëåíî áúäåùå.
------------------------------------
Ïîääúðæà ëè Ñàìáà CP1251?
Íå, ìàêàð ÷å èìà íàäåæäè ðóñíàöèòå äà óðåäÿò òîâà.
Ñúùî êàêòî è Windows 95, è ïðîòîêîëúò SMB èçïîëçâà êàòî êîäèðàíå
Óíèêîä. È ïîíåæå Ñàìáà íå ïîääúðæà CP1251, òÿ íÿìà äà ìîæå äà
ïðåêîäèðà îò Óíèêîä â CP1251 è ðåçóëòàòúò ùå áúäå, ÷å ùå êîäèðà
êèðèëèöàòà âúâ ôàéëîâèòå èìåíà ïîñðåäñòâîì Óíèêîä.
Òîâà ïî íèêàêúâ íà÷èí íå âëèÿå íà ñúðâúðíèòå âúçìîæíîñòè íà Ñàìáà, íî
èìà íåóäîáñòâîòî (èëè óäîáñòâîòî? ;), ÷å ñèñòåìíèÿò àäìèíèñòðàòîð íÿìà
äà ìîæå äà ÷åòå êèðèëèöàòà âúâ ôàéëîâèòå èìåíà, îñâåí àêî è ñàìèÿò òîé
íå ðåøè äà ìèíå íà Óíèêîä.
====================================
Õàêåðñêà êèðèëèçàöèÿ íà X Window
====================================
Ïîääúðæà ëè ñå CP1251 îò X Window?
Âåðñèèòå äî 4.0.1 (âêëþ÷èòåëíî) íå ïîääúðæàò CP1251.
------------------------------------
Êàê ìîæå äà ñå èçïîëçâà CP1251 èëè êîå äà å äðóãî íåïîääúðæàíî â
X Window êîäèðàíå?
Êàòî ñå íàïðàâè òàêà, ÷å êîìïþòúðúò äà íå çíàå, ÷å èçïîëçâàìå CP1251.
Èçáèðàìå ñè íÿêîå äîáðå ïîääúðæàíî êîäèðàíå (ISO 8859-1 å äîáúð èçáîð)
è ïðàâèì òàêà, ÷å êîìïþòúòúò äà ìèñëè, ÷å ðàáîòèì ñ òîâà êîäèðàíå.
Íåêà êîìïþòúðúò ñè ìèñëè, ÷å íàòèñêàìå êëàâèøúò ñúñ ñèìâîë "å ñ
âúëíè÷êà îòãîðå". Íèå ñìå ìó äàëè óæ øðèôòîâå çà ISO 8859-1, íî â òÿõ
âìåñòî "å ñ âúëíè÷êà îòãîðå" èìà ïðîñòî "ã".
------------------------------------
Çàùî âìåñòî êèðèëèöàòà âèæäàì ñàìî "ìàéìóíè"?
Çàùîòî âìåñòî êèðèëñêè øðèôò, êîéòî óæ å çà ISO 8859-1, ïðîãðàìàòà
èçïîëçâà èñòèíñêè øðèôò çà ISO 8859-1. Íàñòðîéòå ïðîãðàìàòà äà
èçïîëçâà äðóã øðèôò èëè èçïîëçâàéòå ñêðèïòúò cyrhack îò bglinux -- òîé
ìàõà âñè÷êè ëàòèíñêè øðèôòîâå îò ñèñòåìàòà è ñëàãà âìåñòî òÿõ
êèðèëñêè.
------------------------------------
Êèðèëèöàòà ñå ÷åòå, íî íå ìîãà äà ïèøà!
Íå ñàìî "ôàëøèâè" øðèôòîâå (êîèòî ëúæàò, ÷å ñà çà ISO 8859-1) òðÿáâà
äà ñå èçïîëçâàò, íî è "õàêåðñêà" êëàâèàòóðà, êîÿòî êîãàòî íàòèñíåòå
êëàâèøà "ã" ãåíåðèðà êîä çà ñèìâîëà "e ñ âúëíè÷êà îòãîðå". Òàêàâà
êëàâèàòóðà â bglinux å bg1251, à bg å "ïðàâèëíà" è íå ìîæå äà ñå
èçïîëçâà.
Îñâåí "õàêåðñêà" êëàâèàòóðà, íåîáõîäèìî å îùå è äà "äåëîêàëèçèðàòå" X
Window.
------------------------------------
Êàêâî çíà÷è "äà äåëîêàëèçèðàì X Window"?
Àêî íå èçïîëçâàòå áúëãàðñêè ëîêàë ñèñòåìàòà Âè å äåëîêàëèçèðàíà. Íî
àêî èçïîëçâàòå áúëãàðñêè ëîêàë ñå ñëó÷âà ñëåäíîòî: X Winwow ðàçáèðà,
÷å âèå âñúùíîñò èçïîëçâàòå CP1251 èëè íÿêîå äðóãî êèðèëñêî êîäèðàíå, à
ñúâñåì íå ISO 8859-1, êàêòî âèå ñå îïèòâàòå äà èçëúæåòå. È ñòàâà
ñëåäíîòî: íàòèñêàòå êëàâèøà "ã", êëàâèàòóðàòà ãåíåðèðà êîäà çà áóêâàòà
"e ñ âúëíè÷êà îòãîðå", X Window ñè êàçâà "÷å òî òàêúâ ñèìâîë â
êîäèðàíåòî íà ÷îâåêà íÿìà" è çàòîâà óñëóæëèâî îòêàçâà äà ãî îòïå÷àòà.
Ïîä "êîäèðàíå íà ÷îâåêà" X Window ðàçáèðà íàé-÷åñòî ASCII, çàùîòî
íåçíàå êàêâî çíà÷è CP1251.
------------------------------------
À êàêâî ùå ñòàíå, àêî âìåñòî äà äåëîêàëèçèðàì X Window èçïîëçâàì
ïðàâèëíàòà êëàâèàòóðà bg âìåñòî õàêåðåðñêàòà bg1251?
Ñúùî êàêòî áå îïèñàíî â ïðåäíèÿ àáçàö. Â ASCII íå ñàìî íÿìà "å ñ
ãîðíà âúëíè÷êà", íî ñúùî òàêà íÿìà è "ã".
------------------------------------
Êàê äà äåëîêàëèçèðàì X Window?
Íàé-ëåñíèÿò íà÷èí å äà äîáàâèòå ðåä çà èçïîëçâàíèÿ îò Âàñ ëîêàë âúâ
ôàéëà /usr/X11R6/lib/X11/locale/locale.alias îò ñëåäíèÿ âèä:
bg_BG.CP1251 en_US.ISO8859-1
Òîçè ðåä êàçâà íà X Window, ÷å êîäèðàíå íà ëîêàëà bg_BG.CP1251 å íå
CP1251, à ISO 8859-1.
Äðóã íà÷èí çà äåëîêàëèçàöèÿ å ïîñðåäñòâîì ôàéëà
/usr/X11R6/lib/X11/locale/microsoft-cp1251/XLS_LOCALE, êàêòî òîâà å
îïèñàíî íà àäðåñ <http://hrd.vmei.acad.bg/linux/>.
------------------------------------
Êàêâè ïðîáëåìè èìà ïðè òàçè "õàêåðñêà" êèðèëèçàöèÿ?
Ïîíÿêîãà âñå ïàê å äîáðå ïðîãðàìèòå äà çíàÿò, ÷å ðàáîòèì ñ êèðèëèöà, à
íå ñúñ íÿêàêâè ñòðàííè ñèìâîëè. Ñ íàïðåäâàíåòî íà ïðåõîäà êúì Óíèêîä
èçïîëçâàíåòî íà õàêåðñêà êèðèëèçàöèÿ ùå ñòàâà âñå ïî-òðóäíî, íàïð. â
KDE è GNOME. Ïå÷àòàíåòî å çàòðóäíåíî. Êëàâèøúò CapsLock íå ðàáîòè çà
íÿêîè áóêâè.
Ïîíÿêîãà ïðè GNOME ïîëîæåíèåòî ñå ïîäîáðÿâà, àêî èçòðèåòå ôàéëîâåòå
/etc/gtk/gtkrc.bg*. Ïðè KDE ïîñî÷åòå êàòî ñâîå êîäèðàíå ISO 8859-1.
====================================
Ïðàâèëíà êèðèëèçàöèÿ íà X Window
====================================
Êàêâî ìè å íóæíî, çà äà íå ïðàâÿ õàêåðñêè êèðèëèçàöèè íà X Window?
XFree86 âåðñèÿ ïîíå 4.0.2, à çà ðàáîòà ñ KDE å íóæíî áèáëèîòåêàòà Qt
äà áúäå âåðñèÿ ïîíå 2.3.
------------------------------------
 êàêâî ñå ñúñòîè "íåõàêåðñêàòà" êèðèëèçàöèÿ íà X Window?
 èçïîëçâàíå íà ïðàâèëíè øðèôòîâå çà ISO 8859-1, íà ïðàâèëíè øðèôòîâå
çà CP1251, íà ïðàâèëíà êëàâèàòóðà è ëîêàëèçèðàí X Window.
------------------------------------
Êàêâî çíà÷è "ïðàâèëíè øðèôòîâå çà ISO 8859-1"?
Øðèôòîâå, êîèòî íàèñòèíà ñà ëàòèíñêè, à íå êèðèëñêè. Ìîæå è áåç òÿõ,
àêî èìàòå íóæäà ñàìî îò êèðèëèöàòà, íî çàùî äà íå ñå ðàäâàòå íà åäíà
èñòèíñêà èíòåðíàöèîíàëèçèðàíà ñðåäà, êúäåòî Konqueror ïå÷àòà íåìñêîòî
èìå "Koler" ñ "î ñ äâå òî÷êè", à íå êàòî "Kòler"?
------------------------------------
Êàêâî çíà÷è "ïðàâèëíè øðèôòîâå çà CP1251"?
Êàòî ñòàíäàðòíî èìå íà êîäèðàíåòî CP1251 X Window èçïîëçâà
"microsoft-cp1251". Øðèôòîâåòå òðÿáâà äà ïîñî÷âàò êàòî ñâîå êîäèðàíå
èìåííî "microsoft-cp1251", à íå íàïðèìåð "windows-1251" èëè
"ibm-cp1251".
------------------------------------
Êàêâî çíà÷è "ëîêàëèçèðàí X Window"?
Ïúðâî öÿëàòà ñèñòåìà òðÿáâà äà áúäå ëîêàëèçèðàíà, ò.å. ïðîìåíëèâàòà îò
îáêðúæåíèåòî LANG èìà ñòîéíîñò bg_BG. Ïðè íÿêîè äèñòðèáóöèè êàòî íàïð
RedHat òðÿáâà äà ñå äàäå ñòîéíîñò è íà ïðîìåíëèâàòà LC_ALL, à ïðè
Mandrake òðÿáâà äà ñå ðåäàêòèðà åäèí ôàéë ñ èìå i18n, êîéòî ñå íàìèðà
íÿêúäå â /etc èëè äà ñå ñúçäàäå òàêúâ â äîìàøíàòà äèðåêòîðèÿ.
(Êîìàíäàòà set-bulgarian-env áè òðÿáâàëî äà ãî ñúçäàäå àâòîìàòè÷íî.)
Îñâåí òîâà àêî äîñåãà ñòå èçïîëçâàëè "õàêåðñêà" êèðèëèçàöèÿ, ùå òðÿáâà
äà âúçñòàíîâèòå "ùåòèòå" íàíåñåíè îò äåëîêàëèçàöèÿòà íà X Window.
Âúçñòàíîâåòå îðèãèíàëíîòî ñúäúðæàíèå íà ïðîìåíåíèòå ôàéëîâå îò
/usr/X11R6/lib/X11/locale. Àâòîìàòè÷íàòà èíñòàëàöèÿ íà bglinux ñå
ãðèæè ñàìî çà ïðîìåíè, íàïðàâåíè îò ïðåäèøíà àâòîìàòè÷íà êèðèëèçàöèÿ,
íî íå è çà ïðîìåíè, íàïðàâåíè îò Âàñ ñàìèòå.
------------------------------------
Å è êàêâî, ïàê íÿìàì êèðèëèöà â X Window :(
Ïðîãðàìèòå çà X Window ñå íàñòðîéâàò ñ ïîìîùòà íà òàêà íàðå÷åíèòå
ðåñóðñè (X resources). ×åòåòå äîêóìåíòàöèÿòà, äåéñòâàéòå è ñëåä òîâà
ñïîäåëåòå íàó÷åíîòî.
Íî àêî èçïîëçâàòå KDE èëè GNOME èìà è ïî-ëåñåí íà÷èí. À ïðîãðàìèòå íà
Tcl/Tk ñà àâòîìàòè÷íî êèðèëèçèðàíè, ñòèãà ñèñòåìàòà äà å ëîêàëèçèðàíà.
------------------------------------
Å è êàêâî, ïàê íÿìàì êèðèëèöà â GNOME :(
Ïðîãðàìèòå çà GNOME îáèêíîâåíî ïðåäëàãàò âúçìîæíîñò çà èçáîð íà øðèôò,
êàòî øðèôòîâåòå ñà ãðóïèðàíè ïî êîäèðàíèÿ. Èçáåðåòå øðèôò îò ãðóïàòà
"microsoft-cp1251".
Áèáëèîòåêàòà Gtk, èçïîëçâàíà è îò GNOME èìà êîíôèãóðàöèîííè ôàéëîâå â
êàòàëîãà /etc/gtk. Ïîíÿêîãà ñå íàëàãà äà ðåäàêòèðàòå ôàéëà çà
èçïîëçâàíèÿ îò Âàñ ëîêàë, êàòî ìàõíåòå íåñúùåñòâóâàùè îáèêíîâåíî
øðèôòîâå (íàïð. Arial). Íàïðèìåð àêî èçïîëçâàòå bglinux ôàéëúò
/etc/gtk/gtkrc.bg_BG ìîæå äà èìà ñëåäíîòî ñúäúðæàíèå:
tyle "gtk-default-cp1251" {
fontset = "-*-helvetica-medium-r-normal--12-*-*-*-*-*-iso8859-1,\
-*-lucida-medium-r-normal--12-*-*-*-*-*-iso8859-1,\
-*-helvetica-medium-r-normal--12-*-*-*-*-*-microsoft-cp1251,\
-*-serene-medium-r-normal--12-*-*-*-*-*-microsoft-cp1251,*-r-*"}
class "GtkWidget" style "gtk-default-cp1251"
------------------------------------
Å è êàêâî, ïàê íÿìàì êèðèëèöà â KDE :(
 Control Center èäåòå â Personalization/Country & Language è èçáåðåòå
êîäèðàíå microsoft-cp1251. Ñëåä òîâà ïàê òàì èçáåðåòå äúðæàâà
Áúëãàðèÿ è áåç äà ñå ïðèòåñíÿâàòå îò åâåíòóàëíî ïîÿâèëèòå ñå
âúïðîñèòåëíè èçáåðåòå åçèê ðàçëè÷åí îò áúëãàðñêèÿ è âúïðîñèòåëíèòå ùå
èç÷åçíàò. Ðåñòàðòèðàéòå KDE.
------------------------------------
Çàùî íå ìîãà äà ïîëçâàì áúëãàðñêèÿ ïðåâîä íà ÊÄÅ?
Ïîëçâàéòå íàïðèìåð ìàêåäîíñêèÿ ïðåâîä. ;-)
Áúëãàðñêèÿò ïðåâîä å ïðàâåí îòäàâíà, êîãàòî KDE íå ïîääúðæàøå CP1251 è
âñè÷êè èçïîëçâàõà "õàêåðñêè" êèðèëèçàöèè. Êàòî êîäèðàíå íà áúëãàðñêèÿ
ïðåâîä å ïîñî÷åíî ISO 8859-1. Íî ïîíåæå íèå âå÷å íå èçïîëçâàìå
"õàêåðñêà" êèðèëèçàöèÿ, KDE çíàå, ÷å íàøåòî êîäèðàíå íå å ISO 8859-1,
à CP1251. À â CP1251 ãè íÿìà ñèìâîëèòå îò ISO 8859-1 è çàòîâà KDE íè
ïîêàçâà ñàìî âúïðîñèòåëíè.
------------------------------------
Àìè êëàâèàòóðàòà ìè â KDE çàùî íå ðàáîòè?
Íå ñå ëúæåòå äà íàñòðîéâàòå êëàâèàòóðàòà îò ñàìîòî KDE. Çà ñúæàëåíèå
ïîíÿêîãà KDE íà âñÿêà öåíà ñå îïèòâà äà íàñòðîè êëàâèàòóðàòà è ÿ
ðàçâàëÿ. Èìàì äâå èíñòàëàöèè íà KDE, åäíà è ñúùà âåðñèÿ, åäíàòà íå ìè
ðàçâàëÿ êëàâèàòóðàòà, à äðóãàòà íå ìîãà äà ÿ îòó÷à, òàêà ÷å íåçíàì
êàêâî äà ïðåïîðú÷àì. Àêî èçïîëçâàòå bglinux ïîìàãà ñúâåòúò íà Àíòîí
Ãåîðãèåâ: èçïúëíåòå ñëåäíàòà êîìàíäà:
ln -s ~/.xcyrillic ~/.kde/Autostart/bglinux
Ðàçáèðà ñå òàçè êîìàíäà ùå ñâúðøè ðàáîòà ñàìî, àêî set-bulgarian-env å
ñúçäàë ôàéë ~/.xcyrillic.
------------------------------------
Çàùî íÿìàì êèðèëñêè øðèôòîâå?
Ïðîâåðåòå äàëè êîìàíäàòà xlsfonts ùå îòïå÷àòà øðèôò çà CP1251 -- èìà
ëè ðåä, çàâúðøâàù íà microsoft-cp1251? Àêî íÿìà, òî çíà÷è íàèñòèíà
íÿìà êèðèëñêè øðèôòîâå. Äîáàâåòå äèðåêòîðèèòå ñ êèðèëñêè øðèôòîâå â
ñåêöèÿòà FontPath íà /etc/X11/XF86Config èëè /etc/X11/XF86Config-4.
Èëè âìåñòî òîâà èçïîëçâàéòå êîìàíäàòà "xset fp". À àêî èçïîëçâàòå
bglinux è íÿìàòå øðèôòîâå, çíà÷è íåùî íå å ñòàíàëî êàêòî òðÿáâà.
Íî àêî xlsfonts îòïå÷àòà øðèôòîâå çà CP1251, çíà÷è òàêèâà èìà, íî
ïðîãðàìèòå íå ãè âèæäàò. Àêî èçïîëçâàòå KDE, èçêëþ÷åòå èçïîëçâàíåòî
íà antialiasing. Óâåðåòå ñå, ÷å X Window å ëîêàëèçèðàí.
------------------------------------
Çàùî íå ìîãà äà ïîëçâàì õóáàâèòå ãîðíè è äîëíè êàâè÷êè êàêòî ïðè MS
Windows?
Ïúðâî ïîçäðàâëåíèÿ: ïîâå÷åòî ïîòðåáèòåëè íà MS Windows íå ñà ðàçáðàëè
êàê äà èçïîëçâàò áúëãàðñêè êàâè÷êè è èçïîëçâàò àìåðèêàíñêè.
Îòãîâîð: â xterm è äðóãà ïîäîáíà òåðìèíàëíà ïðîãðàìà íÿìà íà÷èí äà ñå
èçîáðàçÿâàò êàâè÷êèòå, çàùîòî òåõíèòå êîäîâå ñïîðåä CP1251 ñà îò
"çàáðàíåíèÿ" äèàïàçîí 128-159. Íî â ïîâå÷åòî îò îñòàíàëèòå ïðîãðàìè
íå áè òðÿáâàëî äà èìà ïðîáëåìè, ñòèãà äà èçïîëçâàòå äîáðè è íîâè
øðèôòîâå.
È íå ñå ñúðäåòå íà xterm. È ïðè MS Windows íÿìà êàâè÷êè â
ÄÎÑ-ïðîçîðåö. Òàì äîðè íÿìà è ôðåíñêè êàâè÷êè (« è »), à íèå ñè ãè
èìàìå.
------------------------------------
Âñè÷êî ìè å êèðèëèçèðàíî, íî íå ìîãà äà ïèøà. Âñúùíîñò â Netscape ìàé
ìîãà
Èçïîëçâàéòå íîðìàëíàòà áúëãàðñêà êëàâèàòóðà "bg" è â íèêàêúâ ñëó÷àé
"bg1251". Ñèñòåìàòà òðÿáâà äà å ëîêàëèçèðàíà.
------------------------------------
Çàùî â íÿêîè ïðîãðàìè (íàïð. Netscape è Matematica) íå ìîãà äà ïèøà?
Çàùîòî òåçè ïðîãðàìè ñà êàëïàâî íàïèñàíè. È ïîíåæå ñà êîìåðñèàëíè, íå
ìîæå äà èì ñå ïîìîãíå. Åäâà ëè ñè ñòðóâà ñàìî çàðàäè òÿõ äà
èçïîëçâàòå "bg1251" âìåñòî "bg", çàùîòî íîðìàëíèòå ïðîãðàìè íå ìîãàò
äà ðàáîòÿò ñ "bg1251" è ùå òðÿáâà íåïðåêúñíàòî äà ïðåâêëþ÷âàòå ìåæäó
"bg" è "bg1251".
------------------------------------
Çàùî è â LyX íå ìîãà äà ïèøà?
Çàùîòî è LyX èçïîëçâà êàëïàâàòà êîìåðñèàëíà áèáëèîòåêà libforms (çàùî
ëè?). Ïðîáëåìúò îáà÷å èìà ðåøåíèå.
Ñúçäàéòå ôàéë .lyx/lyxrc.defaults ñúñ ñëåäíîòî ñúäúðæàíèå:
\screen_font_encoding koii8-r
\bind_file cyrillic
Ñúçäàéòå è ôàéë ~/.lyx/bind/cyrillic.bind ñúñ ñëåäíîòî ñúäúðæàíèå:
\bind "Cyrillic_yu" "self-insert"
\bind "Cyrillic_a" "self-insert"
\bind "Cyrillic_be" "self-insert"
\bind "Cyrillic_tse" "self-insert"
\bind "Cyrillic_de" "self-insert"
\bind "Cyrillic_ie" "self-insert"
\bind "Cyrillic_ef" "self-insert"
\bind "Cyrillic_ghe" "self-insert"
\bind "Cyrillic_ha" "self-insert"
\bind "Cyrillic_i" "self-insert"
\bind "Cyrillic_shorti" "self-insert"
\bind "Cyrillic_ka" "self-insert"
\bind "Cyrillic_el" "self-insert"
\bind "Cyrillic_em" "self-insert"
\bind "Cyrillic_en" "self-insert"
\bind "Cyrillic_o" "self-insert"
\bind "Cyrillic_pe" "self-insert"
\bind "Cyrillic_ya" "self-insert"
\bind "Cyrillic_er" "self-insert"
\bind "Cyrillic_es" "self-insert"
\bind "Cyrillic_te" "self-insert"
\bind "Cyrillic_u" "self-insert"
\bind "Cyrillic_zhe" "self-insert"
\bind "Cyrillic_ve" "self-insert"
\bind "Cyrillic_softsign" "self-insert"
\bind "Cyrillic_yeru" "self-insert"
\bind "Cyrillic_ze" "self-insert"
\bind "Cyrillic_sha" "self-insert"
\bind "Cyrillic_e" "self-insert"
\bind "Cyrillic_shcha" "self-insert"
\bind "Cyrillic_che" "self-insert"
\bind "Cyrillic_hardsign" "self-insert"
\bind "S-Cyrillic_YU" "self-insert"
\bind "S-Cyrillic_A" "self-insert"
\bind "S-Cyrillic_BE" "self-insert"
\bind "S-Cyrillic_TSE" "self-insert"
\bind "S-Cyrillic_DE" "self-insert"
\bind "S-Cyrillic_IE" "self-insert"
\bind "S-Cyrillic_EF" "self-insert"
\bind "S-Cyrillic_GHE" "self-insert"
\bind "S-Cyrillic_HA" "self-insert"
\bind "S-Cyrillic_I" "self-insert"
\bind "S-Cyrillic_SHORTI" "self-insert"
\bind "S-Cyrillic_KA" "self-insert"
\bind "S-Cyrillic_EL" "self-insert"
\bind "S-Cyrillic_EM" "self-insert"
\bind "S-Cyrillic_EN" "self-insert"
\bind "S-Cyrillic_O" "self-insert"
\bind "S-Cyrillic_PE" "self-insert"
\bind "S-Cyrillic_YA" "self-insert"
\bind "S-Cyrillic_ER" "self-insert"
\bind "S-Cyrillic_ES" "self-insert"
\bind "S-Cyrillic_TE" "self-insert"
\bind "S-Cyrillic_U" "self-insert"
\bind "S-Cyrillic_ZHE" "self-insert"
\bind "S-Cyrillic_VE" "self-insert"
\bind "S-Cyrillic_SOFTSIGN" "self-insert"
\bind "S-Cyrillic_YERU" "self-insert"
\bind "S-Cyrillic_ZE" "self-insert"
\bind "S-Cyrillic_SHA" "self-insert"
\bind "S-Cyrillic_E" "self-insert"
\bind "S-Cyrillic_SHCHA" "self-insert"
\bind "S-Cyrillic_CHE" "self-insert"
\bind "S-Cyrillic_HARDSIGN" "self-insert"
------------------------------------
Çàùî êëàâèøèòå Control è Alt íå ìè ðàáîòÿò â ðåæèì "êèðèëèöà"?
Êëàâèøúò Control áè òðÿáâàëî äà ðàáîòè ïðè ïî-íîâèòå âåðñèè íà XFree.
À Alt íàèñòèíà íå ðàáîòè è íÿìà íà÷èí äà ðàáîòè.
------------------------------------
Çàùî êëàâèøúò CapsLock íå ðàáîòè çà âñè÷êè êèðèëñêè áóêâè?
Ïðè "õàêåðñêèòå" êèðèëèçàöèè CapsLock íå ðàáîòè çà áóêâè, ÷èèòî êîäîâå
ñïîðåä CP1251 ñúîòâåòñòâàò íà íåáóêâè îò ISO 8859-1. Íî ïðè åäíà
èñòèíñêà êèðèëèçàöèÿ, CapsLock áè òðÿáâàëî äà ðàáîòè çà âñè÷êè áóêâè.
------------------------------------
Çàùî ïðè âêëþ÷åí CapsLock íå ìîãà ñ êëàâèø Shift äà èçáèðàì âðåìåííî
ìàëêèòå áóêâè?
Òîâà å èçâåñòåí äåôåêò íà XFree. Ùå ãî îïðàâÿò, íî íå ñå çíàå êîãà.
====================================
Äðóãè âúïðîñè
====================================
Êàê äà íàêàðàì Kmail äà ïîñî÷âà êàòî êîäèðàíå â ïèñìàòà windows-1251,
à íå microsoft-cp1251?
Èäåòå íà
KMail->Settings->Configuration->Composer->Charset->Default Charset
è ïîñî÷åòå "windows-1251". Àêî íÿìà "windows-1251", èçïîëçâàéòå
áóòîíà "Add".
------------------------------------
Êàêâî ïðåäñòàâëÿâà êèðèëèçàöèÿòà íà Äåáèàí unstable è testing?
1. Ïàêåòè ñúñ øðèôòîâå çà X Window (âêë. Type1).
2. Øðèôòîâè ìåòðèêè çà èçïîëçâàíå íà Type1-øðèôòîâåòå îò TeX.
3. Ïàêåò console-cyrillic çà êèðèëèçàöèÿ íà êîíçîëàòà
4. Ïàêåò language-env, ïðåäëàãàù ïðîãðàìà ïîäîáíà íà
set-bulgarian-env îò bglinux.
Eäèíñòâåíîòî íåñòàíäàðòíî íåùî ïðè êèðèëèçàöèÿòà íà Äåáèàí å ïàêåòúò
console-cyrillic, à âñè÷êî îñòàíàëî ñå îñíîâàâà íà ñòàíäàðòíè
ñðåäñòâà. Â Äåáèàí íå ñå èçïîëçâàò êîìàíäè îò âèäà "xcyr" è
"cyrhack", êàêòî ïðè bglinux. Ïàêåòúò language-env å ñàìî çà
óëåñíåíèå íà ïîòðåáèòåëèòå, à øðèôòîâèòå ïàêåòè âñå ïàê ñà
íåîáõîäèìîñò.
------------------------------------
Êàê ìîæå äà ñå íàïðàâè ïîäîáíà êèðèëèçàöèÿ çà äðóãà äèñòðèáóöèÿ?
Ïðîñòî òðÿáâà äà ñå íàïðàâÿò ïàêåòè ñúñ øðèôòîâå, êîèòî èíñòàëèðàò
øðèôòîâåòå â ñòàíäàðòíèòå äèðåêòîðèè íà XWindow, òàêà ÷å äà íå ñå
íàëàãà ðåäàêòèðàíåòî íà XF86Config èëè XF86Config-e.
Îòñúñòâèåòî íà language-env ìîæå äà ñå êîìïåíñèðà ñ README, â êîåòî å
îïèñàíî êàê ðú÷íî ÷îâåê ìîæå äà íàïðàâè òîâà, êîåòî language-env ïðàâè
àâòîìàòè÷íî.
------------------------------------
Ìîæå ëè äà ñè íàïðàâèì áúëãàðñêà äèñòðèáóöèÿ?
Ìîæå, íî òðÿáâà äà âèäèì êàêâè ùå áúäàò íåéíèòå öåëè. Àêî å ñàìî
çàðàäè êèðèëèçàöèÿòà -- íå ñè ñòðóâà, âñè÷êè äèñòðèáóöèè ëåêà-ïîëåêà
ùå ñòàâàò êèðèëèçèðàíè. Îñâåí òîâà íå å äîñòàòú÷íî ïðîñòî äà ñå
íàïðàâè íîâà äèñòðèáóöèÿ, ñëåä òîâà òÿ ùå òðÿáâà ïîñòîÿííî äà ñå
ïîääúðæà, äà ñå ïóñêàò ñâîåâðåìåííî íîâè ïàêåòè, çàêúðïâàùè äóïêè â
ñèãóðíîñòòà è ò.í.
À äà ñå íàïðàâè íîâà äèñòðèáóöèÿ îñíîâàíà íà Äåáèàí íå å òðóäíî, íî
òîâà âñúùíîñò íÿìà äà áúäå íîâà äèñòðèáóöèÿ, à ïðîñòî ñúêðàòåí âàðèàíò
íà Äåáèàí. Ðåøåí å è ïðîáëåìúò ñ ïîääúðæàíåòî, ñòèãà òÿ äà áúäå
ñúâìåñòèìà ñ îôèöèàëíèÿ Äåáèàí. Åäèíñòâåíàòà ïîëçà îáà÷å îò òàêàâà
äèñòðèáóöèÿ áè áèëà, ÷å ùå ñòàíå ïî-ëåñíî ðàçïðîñòðàíåíèåòî é ÷ðåç
íÿêîå ñïèñàíèå. Îðèãèíàëíèÿò Äåáèàí å îãðîìåí, íå å çà 1-2 CD-òà.
===========================================================================
A mail-list of Linux Users Group - Bulgaria (bulgarian linuxers)
http://www.linux-bulgaria.org/ Hosted by Internet Group Ltd. - Stara Zagora
|